Stawka €STR to stopa referencyjna oparta na transakcjach rynku pieniężnego euro z terminem overnight
Krótkoterminowa stopa dla euro €STR została pierwszy raz ogłoszona 2 października 2019 i od tego czasu oscyluje w przedziale od −0,583 do −0,511. W dniu 29 marca 2021 wynosiła −0,570. Dzienne obroty w tym okresie przeważnie sięgały między 30 mld a 50 mld euro.
31 marca 2021
Stawka €STR – z ang. euro short‑term rate, czyli krótkoterminowa stopa procentowa dla euro – to stopa referencyjna, która odzwierciedla koszt pozyskiwania finansowania w euro w niezabezpieczonych transakcjach jednodniowych (overnight) przez najważniejsze banki ze strefy euro. Zastąpi dotychczasową stawkę EONIA (z ang. euro overnight index average). Oczekuje się, że €STR będzie wykorzystywana jako stopa referencyjna w wielu rodzajach umów finansowych.
Europejski Bank Centralny jest administratorem stawki €STR i odpowiada za jej opracowanie zgodnie z wytycznymi EBC/2019/19.
Stawka €STR jest obliczana na podstawie faktycznych transakcji z rynku pieniężnego, w których banki ze strefy euro przyjmują depozyty overnight od przedsiębiorstw finansowych – banków i niebanków. Dane opierają się na dziennych sprawozdaniach statystycznych EBC dotyczących rynku pieniężnego, co zapewnia jednolitą metodykę i umożliwia harmonizację publikowanych statystyk dla strefy euro.
Od wprowadzenia stawki €STR w październiku 2019 do marca 2020 kształtowała się ona stabilnie, wykazując jedynie niewielkie zmiany dzienne, odzwierciedlające aktywność rynku. Na początku marca 2020 wzrosła i przez mniej więcej miesiąc pozostawała na podwyższonym poziomie. Potem znów zmalała i od tej pory wykazuje ogólną tendencję spadkową, z kilkoma przejściowymi wahaniami (wykres 1).
Żeby zminimalizować wpływ obserwacji odstających na poziom stawki, przy jej obliczaniu nie uwzględnia się stóp procentowych poniżej 25. percentyla i powyżej 75. percentyla wolumenu transakcji. Natomiast dla pełnego zobrazowania zmienności transakcji, na podstawie których jest obliczana €STR, codziennie ogłasza się także stopy procentowe dla 25. i 75. percentyla. Przeciętnie wynosiły one, odpowiednio, −0,57% i −0,53%.
Wykres 1. Kształtowanie się stawki €STR od jej pierwszego ogłoszenia 2 października 2019 (w %)
| ■ | 25. percentyl | ■ | €STR | ■ | 75. percentyl |
Źródło: Statystyki EBC
Przez pierwszych pięć miesięcy po wprowadzeniu stawki €STR dzienny wolumen transakcji, na podstawie których jest ona obliczana, kształtował się zasadniczo stabilnie – między 1 października 2019 a 28 lutego 2020 wynosił średnio 32 mld euro, z sezonowym spadkiem w okresie świątecznym, czyli od końca grudnia do początku stycznia. Natomiast od marca 2020 wykazywał nieco większą zmienność. Ogólnie był wyższy niż w poprzednim okresie, a w kwietniu 2020 osiągnął maksimum na poziomie 59 mld euro.
Od 2 października 2019 ok. 54% łącznego wolumenu transakcji przypadało przeciętnie na pięć największych banków. Ta proporcja była przez cały czas dość stabilna.
Dla przejrzystości na stronie internetowej EBC są także podawane dzienne wolumeny transakcji uwzględnianych przy obliczaniu stawki €STR.
Wstęp
Krótkoterminowa stopa procentowa dla euro €STR została wprowadzona 2 października 2019 jako nowa stawka referencyjna (benchmark) niezabezpieczonych transakcji overnight dla rynku pieniężnego euro. Stawka €STR ma obrazować, ile bank płaci za zaciągnięcie pożyczki na jeden dzień od innego banku lub innej instytucji finansowej bez przekazania w zamian zabezpieczenia (gwarancji).
Oczekuje się, że jako benchmark stawka €STR będzie odgrywać ważną rolę zarówno w systemie finansowym i bankowym, jak i w całej gospodarce. Może być wykorzystywana w umowach finansowych różnego rodzaju, zwłaszcza na rynkach instrumentów pochodnych.
€STR stopniowo zastępuje stawkę EONIA – średni indeks oprocentowania jednodniowych pożyczek eurowych. Podczas gdy EONIA uwzględniała tylko pożyczki udzielane na rynku międzybankowym, stawka €STR opiera się na transakcjach pożyczkowych zawieranych przez szerszą grupę kontrahentów – nie tylko banki. Obejmuje transakcje wykazywane na podstawie rozporządzenia w sprawie statystyki rynków pieniężnych (EBC/2014/48). Przy opracowaniu i wdrażaniu stawki €STR starano się uwzględnić najlepsze praktyki międzynarodowe określone w zasadach dotyczących benchmarków finansowych Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO).
Dzięki temu, że grupa podmiotów uwzględnianych przy obliczaniu stawki €STR jest znacznie szersza niż w przypadku indeksu EONIA, ta stawka lepiej ujmuje aktywny rynek i dobrze odzwierciedla oprocentowanie niezabezpieczonych pożyczek overnight w strefie euro. Od 2 października 2019 indeks EONIA oblicza się przez dodanie 8,5 pkt bazowego do stawki €STR. Po raz ostatni zostanie on ogłoszony 3 stycznia 2022.
Jak oblicza się stawkę €STR?
Stawka €STR jest ogłaszana w każdy dzień roboczy TARGET2 na podstawie niezabezpieczonych jednodniowych transakcji depozytowych o stałym oprocentowaniu. Oblicza się ją jako obciętą średnią ważoną wolumenem, w zaokrągleniu do trzech miejsc po przecinku. Odbywa się to następująco: najpierw porządkuje się transakcje na kwotę ponad 1 mln euro według stopy oprocentowania (od najniższej do najwyższej), potem agreguje się transakcje przypadające na każdą wartość oprocentowania, następnie usuwa się górne i dolne 25% transakcji (pod względem wolumenu), a na koniec wyciąga średnią z pozostałych 50% transakcji.
Jeżeli zgłaszających banków jest mniej niż dwadzieścia lub jeśli co najmniej 75% łącznego wolumenu transakcji przypada tylko na pięć banków, dokonuje się obliczenia w trybie specjalnym. W takich przypadkach do wartości obliczonej normalną metodą dla dostępnych transakcji z danego dnia dodaje się stawkę z poprzedniego dnia roboczego TARGET2, z zastosowanej ważonej wolumenem średniej danych z obu dni.
EBC ogłasza stawkę €STR o godz. 8.00 CET. Gdyby jej nie ogłosił do godz. 9.00 CET, będzie obowiązywać stawka z poprzedniego dnia roboczego TARGET2.
Jak sprawdza się jakość danych na potrzeby stawki €STR?
Proces zarządzania jakością danych obejmuje różne testy walidacyjne i jakościowe, żeby zweryfikować dokładność danych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie statystyki rynków pieniężnych.
EBC i krajowe banki centralne opracowały te testy, żeby mieć pewność, że stawka €STR spełnia standardy jakości. Testy walidacyjne pozwalają sprawdzić, czy informacje podane przez podmioty sprawozdające są zgodne z obowiązującymi standardami technicznymi, oraz zidentyfikować transakcje, dla których informacji brakuje lub mogą być one błędne. Testy jakościowe polegają na zastosowaniu określonych z góry algorytmów w celu wykrycia obserwacji odstających lub nietypowych.
Uzupełnieniem procesu zarządzania jakością jest procedura przewidziana na wypadek niespełnienia wymogów statystycznych, obejmująca monitorowanie i egzekwowanie przestrzegania minimalnych standardów przez podmioty sprawozdające. Te standardy określa rozporządzenie w sprawie statystyki rynków pieniężnych.
Metodyka i zasady są regularnie weryfikowane, żeby zapewnić odpowiedni pomiar i uchwycenie bazowej stopy procentowej oraz skuteczność obowiązujących zasad i procedur.
Dla zwiększenia przejrzystości wraz ze stawką €STR są podawane następujące informacje: łączna nominalna wartość kwalifikowanych transakcji przed obcięciem, liczba banków podających transakcje przed obcięciem, liczba transakcji przed obcięciem, odsetek łącznej nominalnej kwoty przypadający danego dnia na pięć największych banków podających dane, zastosowana metoda obliczeniowa (normalna lub specjalna) oraz stopy procentowe na 25. i 75. percentylu (z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku).
Gdzie jest ogłaszana stawka €STR oraz związane z nią statystyki?
Stawka €STR jest publikowana o godz. 8.00 CET na stronie internetowej EBC – na platformie do rozpowszechniania informacji rynkowych (Market Information Dissemination platform) oraz w hurtowni danych statystycznych (Statistical Data Warehouse). Dane mogą być rewidowane do godz. 9.00 CET, ale dotychczas nigdy nie było takiej potrzeby.
Definicje użytych pojęć
Zbiór danych ze sprawozdawczości statystycznej dotyczącej rynku pieniężnego tworzy się na podstawie danych o pojedynczych transakcjach pochodzących od próby największych podmiotów sprawozdających ze strefy euro. Te sprawozdania dostarczają informacji o następujących segmentach rynku pieniężnego euro: transakcji zabezpieczonych, transakcji niezabezpieczonych, swapów walutowych oraz swapów indeksowanych stopą overnight. Stawka €STR opiera się na segmencie transakcji niezabezpieczonych. Dane z rynku pieniężnego są zbierane na podstawie rozporządzenie w sprawie statystyki rynków pieniężnych.
W zbiorze danych transakcje dzielą się na pożyczki zaciągnięte i pożyczki udzielone.
Pożyczki zaciągnięte to transakcje, w których podmiot sprawozdający otrzymuje środki nominowane w euro o terminie zapadalności do jednego roku włącznie.
Pożyczki udzielone to transakcje, w których podmiot sprawozdający udostępnia środki nominowane w euro o terminie zapadalności do jednego roku włącznie.
Segment transakcji niezabezpieczonych to jeden z czterech segmentów rynku pieniężnego, na których temat podmioty sprawozdające przekazują informacje do EBC lub krajowego banku centralnego. Do tego segmentu zaliczają się:
- wszystkie pożyczki nominowane w euro o terminie zapadalności do jednego roku włącznie zaciągnięte od korporacji finansowych, jednostek sektora instytucji rządowych i samorządowych lub przedsiębiorstw niefinansowych zaklasyfikowanych według zasad Bazylei III dotyczących wskaźnika pokrycia wypływów netto (LCR) jako „hurtowe”, w szczególności niezabezpieczone depozyty i rachunki na żądanie, a także emisje krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych o stałym lub zmiennym oprocentowaniu
- wszystkie pożyczki nominowane w euro o terminie zapadalności do jednego roku włącznie udzielone innym instytucjom kredytowym w formie niezabezpieczonych depozytów lub rachunków na żądanie bądź zakupu od emitującej instytucji kredytowej krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych o stałym lub zmiennym oprocentowaniu i z terminem pierwotnym do jednego roku włącznie.
Transakcje z terminem overnight to transakcje, których data rozliczenia jest taka sama jak data zawarcia, a termin zapadalności przypada w następnym dniu roboczym TARGET2. Do transakcji overnight zalicza się rachunki na żądanie i inne niezabezpieczone transakcje pożyczkowe, które są wypłacane na żądanie, z wyjątkiem instrumentów, których nie można wypłacić, wypowiedzieć lub zamknąć z dnia na dzień.
Stopa transakcji to stopa procentowa – wyrażona zgodnie z konwencją rynku pieniężnego ACT/360 – po której założono depozyt lub udzielono pożyczki.
Łączna wartość nominalna to suma wartości bezwzględnych wszystkich kwalifikujących się transakcji, które zawarto danego dnia.
Więcej informacji o stawce €STR (tytuł po polsku wskazuje, że dany tekst jest dostępny w tym języku):
Overview of the euro short-term rate (€STR)
The euro short-term rate (€STR) methodology and policies
€STR Annual Methodology Review
Co to są stopy benchmarkowe, dlaczego są ważne i po co się je obecnie reformuje?
Recommendations of the working group on euro risk-free rates on the EONIA to €STR legal action plan
Report by the working group on euro risk-free rates on €STR fallback arrangements
Principles for Financial Benchmarks, Final Report, IOSCO, lipiec 2013
New benchmark rates, new challenges: introducing the €STR in the euro area
Money market statistical reporting
What is the transition from EONIA to €STR (€uro Short-Term Rate)
Implementation of Basel III in the euro area
Reporting instructions for the electronic transmission of money market statistical reporting (MMSR)
Dane o stawce €STR można znaleźć w hurtowni danych statystycznych EBC (Statistical Data Warehouse).
Wszystkie szeregi danych wykorzystane w tym komentarzu można znaleźć w pliku do pobrania na dole pierwszej strony.