W strefie euro utrzymuje się pozytywny trend w kredytach dla przedsiębiorstw
W kwietniu 2017 akcja kredytowa dla przedsiębiorstw w strefie euro wzrosła o 2,41%, czyli utrzymuje się pozytywny trend obserwowany od trzech lat.
17.06.2017
W kwietniu 2017 akcja kredytowa banków w segmencie przedsiębiorstw ze strefy euro wzrosła o 2,41%, co oznacza kontynuację pozytywnego trendu utrzymującego się od trzech lat. Współczynnik kredytów do depozytów nadal spada: w I kw. 2017 wyniósł 107,1%, wobec maksimum 142,8% z III kw. 2007.
Dynamika akcji kredytowej dla przedsiębiorstw swój najwyższy poziom (14,9%) osiągnęła w marcu 2008, po czym ostro spadła; od października 2009 do października 2010 i ponownie od czerwca 2012 do sierpnia 2015 była nawet ujemna, przy czym minimum (-3,5%) osiągnęła w lutym 2014. Następnie dynamika ta (na poziomie strefy euro) odbiła i we wrześniu 2015 powróciła do wartości dodatnich.
Dane zbiorcze dla poszczególnych krajów strefy euro świadczą o występowaniu przeciwstawnych tendencji. Na wykresie „Growth rates of bank loans to corporates” można porównać trendy dynamiki akcji kredytowej dla przedsiębiorstw w strefie euro.
Jeśli chodzi o współczynnik kredytów do depozytów w strefie euro, po osiągnięciu maksimum (142,8%) w III kw. 2007 był on stale na ścieżce spadkowej i w I kw. 2017 wyniósł 107,1%. Głównym czynnikiem tego spadku był znaczny wzrost depozytów gospodarstw domowych.
Do krajów, w których współczynnik kredytów do depozytów był stale powyżej średniej dla strefy euro, należy Finlandia, gdzie w I kw. 2017 osiągnął on najwyższy poziom: 162,2%. W Grecji współczynnik ten znacznie wzrósł od IV kw. 2014 z powodu dużego spadku łącznych depozytów bankowych. Natomiast w Hiszpanii (maksimum 205,4% w I kw. 2008) i Portugalii (167,8% w II kw. 2010) występuje obecnie wyraźny trend spadkowy: w I kw. 2017 współczynnik kredytów do depozytów w Hiszpanii wyniósł 117,6%, a w Portugalii 102,7% (czyli poniżej łącznej wartości dla strefy euro). Do krajów o współczynniku kredytów do depozytów niższym od łącznej wartości dla strefy euro należy też Belgia, w której był on zawsze najniższy: od IV kw. 2009 niezmiennie jest poniżej 70,0%. Na Malcie i Łotwie w ostatnich latach współczynnik ten spada – w I kw. 2017 osiągnął, odpowiednio, 69,5% i 73,4%.
Kredyty bankowe są jednym ze źródeł finansowania przedsiębiorstw i głównych kanałów transmisji polityki pieniężnej do gospodarki realnej. Akcję kredytową banków ocenia się na podstawie zagregowanych statystyk bilansowych, co pozwala na porównanie struktur kredytowych we wszystkich państwach członkowskich. Statystyki te stanowią istotną część procesu decyzyjnego w ramach polityki pieniężnej EBC.
Głównymi determinantami strony podażowej akcji kredytowej są: sytuacja banku w zakresie pozyskiwania finansowania, zdolność do podejmowania ryzyka i opinia rynku przedsiębiorstw. Czynnikami wpływającymi na stronę popytową są przede wszystkim: poziom zadłużenia przedsiębiorstw, postrzeganie przez nie ryzyka i zwrotu z inwestycji, perspektywy gospodarcze oraz warunki finansowania się na rynkach kapitałowych, stanowiącego bliski odpowiednik kredytów.
Dynamika akcji kredytowej dla przedsiębiorstw, obliczana na podstawie danych transakcyjnych, pozwala ocenić standardy kredytowe (wyższa dynamika jest oznaką ich łagodzenia). Historycznie kredyty bankowe są wśród firm europejskich najpopularniejszym źródłem finansowania; na drugim miejscu jest bezpośrednie pozyskiwanie środków na rynkach kapitałowych (przez emisję dłużnych lub kapitałowych papierów wartościowych). Preferencje w zakresie źródeł finansowania zależą od cech zarówno całej gospodarki, jak i samych firm. Dla małych i średnich przedsiębiorstw finansowanie bankowe jest o wiele istotniejsze niż dla dużych.
Współczynnik kredytów do depozytów jest obliczany jako iloraz łącznej kwoty kredytów udzielonych przez banki i łącznej kwoty utrzymywanych przez nie depozytów w danym momencie. Współczynnik ten służy jako wskaźnik płynności, gdyż pozwala ocenić, w jakim stopniu bank byłby zdolny poradzić sobie z wycofywaniem depozytów. Z punktu widzenia banku kredyty to długoterminowe, głównie niepłynne aktywa, zaś depozyty – stosunkowo krótkoterminowe, płynne pasywa, jako że skala i czas ich wycofywania są niepewne. Współczynnik kredytów do depozytów pokazuje także, jaka część kredytów udzielonych przez dany bank jest finansowania depozytami. Współczynnik niższy niż 100% oznacza, że wszystkie kredyty udzielone przez dany bank mają pokrycie w depozytach, natomiast wyższy niż 100% – że w celu sfinansowania części kredytów bank pożycza pieniądze z innych źródeł. Jeśli współczynnik ten jest bardzo niski, bank nie osiąga optymalnego zwrotu. Natomiast jeśli jest bardzo wysoki, bank może mieć do dyspozycji zbyt mało płynnych aktywów, żeby pokryć niespodziewane zobowiązania finansowe w razie masowego wycofywania depozytów.
Więcej informacji o statystyce bilansowej banków ze strefy euro można znaleźć na stronie internetowej EBC (w większości tylko po angielsku):
Komunikaty prasowe: Sytuacja monetarna w strefie euro
Porównanie statystyki kredytów bankowych dla całej strefy euro i pojedynczych krajów
Bilanse monetarnych instytucji finansowych (MIF)
Współczynnik kredytów do depozytów
Roczna dynamika kredytów MIF dla przedsiębiorstw
Tabele krajowe bilansu MIF: strefa euro
Rozbicie sektorowe kredytów MIF dla pozostałych rezydentów strefy euro
Objaśnienia o szeregach czasowych dla kredytów skorygowanych