Fundusze inwestycyjne w strefie euro
Wartość udziałów i jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych w posiadaniu gospodarstw domowych w ostatnich latach znacznie wzrosła i obecnie jest rekordowo wysoka. Na dzień 30 czerwca 2017 wartość ta wynosiła 2192 mld euro, co stanowi blisko 10% łącznych aktywów finansowych należących do gospodarstw domowych.
20.10.2017
Fundusze inwestycyjne są ważnym elementem sektora finansowego strefy euro. Dlatego też dotyczące ich statystyki mają duże znaczenie dla analizy monetarnej i finansowej.
Okres ciągłego wzrostu majątku funduszy został dwukrotnie przerwany przez zaburzenia na rynku finansowym (zob. wykres 1). Pierwszym był tzw. kryzys dotcomów, który doprowadził do bessy w 2001 roku. Drugim zaś – wybuch kryzysu finansowego w 2007 roku. Jego skutki były znacznie poważniejsze: dopiero po ośmiu latach wartość portfeli funduszy inwestycyjnych powróciła do poziomu przedkryzysowego. Łączna wartość inwestycji funduszowych gospodarstw domowych jest ściśle skorelowana z rozwojem sytuacji na rynkach finansowych, gdyż zależy głównie od zmian cen aktywów bazowych, czyli akcji i obligacji.
Perspektywa krajowa
Choć rola funduszy inwestycyjnych w sektorze finansowym rośnie w całej strefie euro, blisko 90% całkowitej wartości udziałów i jednostek funduszy wyemitowanych w tej strefie przypada na zaledwie pięć krajów (Luksemburg, Niemcy, Irlandię, Francję i Holandię; zob. wykres 2). Oznacza to, że na pozostałych 14 członków strefy euro przypada ich zaledwie 10%.
Bliższe spojrzenie na statystyki funduszy emerytalnych
Statystyki funduszy emerytalnych można podzielić według rodzaju aktywów bazowych, czyli prowadzonej polityki inwestycyjnej (zob. wykres 3). Na koniec czerwca 2017 największa część udziałów i jednostek funduszy inwestycyjnych w strefie euro przypadała na fundusze obligacji (30%), a następnie kolejno: fundusze akcji (28%), fundusze mieszane (26%), pozostałe fundusze (8%), fundusze nieruchomości (5%) i fundusze hedgingowe (3%).
Występuje przy tym znacznie zróżnicowanie między krajami. Jak widać na wykresie 4, najwyższy odsetek udziałów/jednostek funduszy inwestycyjnych ma Łotwa, funduszy akcji – Cypr, funduszy mieszanych – Belgia, funduszy nieruchomości – Litwa, funduszy hedgingowych – Malta, a pozostałych funduszy – Hiszpania.
Fundusze inwestycyjne to podmioty prowadzące inwestycje finansowe, które pozyskują kapitał od inwestorów prywatnych i instytucjonalnych przez emisję udziałów lub jednostek uczestnictwa. Zgromadzony kapitał inwestują w takie aktywa jak obligacje, akcje i surowce.
Fundusze inwestycyjne jako instytucje pośrednictwa finansowego pełnią dwie główne funkcje. Po pierwsze, umożliwiają inwestorom ulokowanie środków w zróżnicowanej puli aktywów za pomocą pojedynczego zakupu udziałów lub jednostek uczestnictwa wyemitowanych przez fundusz. Po drugie, stanowią źródło finansowania dla podmiotów z innych sektorów, np. banków i przedsiębiorstw.
Statystyki funduszy inwestycyjnych na poziomie strefy euro i pojedynczych krajów są dostępne w podziale na sześć kategorii według polityki inwestycyjnej: fundusze akcji, fundusze obligacji, fundusze mieszane, fundusze nieruchomości, fundusze hedgingowe i pozostałe fundusze. Każda kategoria dzieli się dalej na fundusze otwarte i zamknięte.
Rola funduszy inwestycyjnych w pośrednictwie finansowym
|
Inwestorzy (pożyczkodawcy) |
→ |
Fundusze inwestycyjne (bilans) |
→ |
Emitenci (pożyczkobiorcy) |
||
|
– Instytucje finansowe (np. banki, firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne) |
Aktywa |
Pasywa |
– Instytucje finansowe (np. banki, firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne) |
|||
|
– Depozyty – Obligacje – Akcje – Pochodne instrumenty finansowe – Inne aktywa |
– Udziały / jednostki uczestnictwa – Kredyty i pożyczki – Pochodne instrumenty finansowe – Inne pasywa |
|||||
|
– Gospodarstwa domowe |
– Gospodarstwa domowe |
|||||
|
– Przedsiębiorstwa niefinansowe |
– Przedsiębiorstwa niefinansowe |
|||||
|
– Agencje rządowe |
– Agencje rządowe |
|||||
Dane dotyczące funduszy inwestycyjnych są ważne dla analizy monetarnej i finansowe pod różnymi względami. Po pierwsze, zmiany wartości aktywów funduszy przenoszą się – przez wycenę udziałów – na gospodarstwa domowe i firmy, i w ten sposób pośrednio tworzą efekty majątkowe.
Po drugie, statystyki funduszy dostarczają informacji o strukturze finansowej strefy euro, w zestawieniu z innymi instytucjami finansowymi, np. bankami.
Po trzecie, podział funduszy według polityki inwestycyjnej jest dodatkowym źródłem informacji o preferencjach inwestorów w zakresie ryzyka. Ponieważ klientami funduszy są w większości inwestorzy zawodowi, dokonywany przez nich wybór aktywów może wskazywać na stopień zróżnicowania portfeli, co pozwala lepiej zrozumieć i wyjaśnić zmiany zachodzące na rynkach finansowych i wpływ tych zmian np. na agregaty monetarne.
Więcej informacji o statystykach funduszy inwestycyjnych i rachunków sektorowych można znaleźć na stronie internetowej EBC (w większości tylko po angielsku):
Statystyki funduszy inwestycyjnych
Porównanie funduszy inwestycyjnych na poziomie strefy euro i krajowym według polityki inwestycyjnej
Porównanie aktywów funduszy inwestycyjnych na poziomie strefy euro i krajowym
Porównanie udziałów / jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych na poziomie strefy euro i krajowym (dynamiczna wizualizacja)
Komunikaty prasowe: Euro area investment funds statistics
Biuletyn Miesięczny, styczeń 2003 (zob. ramka „New ECB statistics on euro area investment funds”, s. 21)
Biuletyn Miesięczny, sierpień 2010 (zob. artykuł „Harmonised ECB statistics on euro area investment funds and their analytical use for monetary policy purposes”, s. 109–22)
Biuletyn Statystyczny (zob. rozdział 2 „Money banking and investment Funds”, zwłaszcza punkt 2.8. „Aggregated balance sheet of euro area investment funds”)
Statystyki makroekonomicze i sektorowe: strona Sector accounts
Komunikaty prasowe: Euro area economic and financial developments by institutional sector