Komentarze do statystyk strefy euro. Przedstawiamy statystyki z krótkim omówieniem, gotowe do rozpowszechniania.

Saldo rachunku bieżącego strefy euro

Przez ostatnie cztery kwartały na rachunku bieżącym strefy euro utrzymywała się rekordowa nadwyżka w wysokości prawie 350 mld EUR, czyli o 50 mld EUR (17%) więcej niż za taki sam okres w roku ubiegłym (297 mld EUR), co wskazuje na utrzymywanie się dodatniego trendu w saldzie rachunku bieżącego strefy euro (zob. wykres 1).

20.10.2016

current-account-balance-of-the-euro-area-2

Saldo rachunku bieżącego strefy euro oblicza się, sumując całkowitą wartość (a) obrotów towarowych i usługowych w wymianie międzynarodowej, (b) dochodów pierwotnych i (c) dochodów wtórnych. Salda wszystkich tych składowych z wyjątkiem rachunku dochodów wtórnych były dodatnie. Na rachunku dochodów wtórnych w ostatnich czterech kwartałach występował deficyt w wysokości 119,9 mld EUR, przez co saldo rachunku bieżącego było niższe.

Obroty bieżące w poszczególnych krajach strefy euro kształtują się różnie. Nastąpiła znaczna poprawa sald na rachunkach Grecji, Irlandii, Włoch, Portugalii i Hiszpanii – w czasie kryzysu salda tych krajów były ujemne, ale od końca 2015 wykazują nadwyżkę. Najwyższe wskaźniki salda obrotów bieżących do PKB mają Irlandia (ok. 11%), Niemcy (ok. 9%), Holandia (ok. 8%) i Słowenia (ok. 7%). Tylko w pięciu krajach strefy euro wskaźnik ten jest ujemny, ale nie spada poniżej ‑3% (stan na II kw. 2016, zob. wykres 2).

Zgodnie z kwartalnymi komunikatami prasowymi o bilansie płatniczym wzrost salda obrotów towarowych w strefie euro jest głównie wynikiem poprawy bilansu wymiany handlowej z Wielką Brytanią i USA, przy pewnym wzroście deficytu w obrocie z Chinami.

Poprawiła się jakość i spójność statystyki bilansu płatniczego, co jest odzwierciedleniem zmian, jakie zaszły w naszych gospodarkach. Wdrożono nowe ulepszenia metodyczne, zgodne z międzynarodowymi standardami statystycznymi, które przedstawia m.in. podręcznik bilansu płatniczego MFW, wydanie szóste (BPM6).

Do istotnych zmian należy przypisanie większego znaczenia kryterium własności ekonomicznej przy ujmowaniu importu i eksportu towarów. Obecnie import i eksport ujmuje się jedynie wtedy, gdy następuje przeniesienie prawa własności do towarów, bez względu na to, czy nastąpi też ich fizyczne przemieszczenie. Znaczny wpływ tej zmiany na wykazywanie transakcji w statystyce bilansu płatniczego wiąże się z prowadzoną na dużą skalę działalnością wewnętrzną przedsiębiorstw wielonarodowych.

Pobieranie danych

Bilans płatniczy jest zestawieniem wszystkich transakcji gospodarczych między rezydentami danego kraju lub regionu gospodarczego (strefa euro) a nierezydentami (czy też rezydentami reszty świata) w konkretnym okresie  – zwykle miesiąca, kwartału lub roku.  

Bilans płatniczy składa się z rachunku bieżącego, rachunku kapitałowego i rachunku finansowego.

Podział ten opiera się na rodzaju dostarczonych lub otrzymanych zasobów gospodarczych, np. towarów, usług, dochodów, aktywów finansowych. Na połączonych rachunkach bieżącym i kapitałowym może wystąpić nadwyżka (przewaga należności nad zobowiązaniami) lub deficyt (przewaga zobowiązań nad należnościami).

Rachunek finansowy przedstawia transakcje zakupu i sprzedaży aktywów i zobowiązań finansowych między rezydentami a nierezydentami w ujęciu netto. Koncepcyjnie saldo rachunku finansowego odpowiada nadwyżce lub deficytowi wynikającym z rachunków bieżącego i kapitałowego.

Struktura bilansu płatniczego

Rachunek bieżący

Towary

Towary ogólne, eksport netto w ramach pośrednictwa w handlu międzynarodowym (merchantingu) oraz złoto niemonetarne.

Usługi

Usługi produkcyjne, usługi naprawy, usługi transportowe, podróże, usługi budowlane, usługi ubezpieczeniowe i emerytalne, usługi finansowe, opłaty za wykorzystanie własności intelektualnej nieujęte gdzie indziej, usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne, pozostałe usługi biznesowe, usługi dla ludności, kulturalne i rekreacyjne, a także towary i usługi administracji publicznej nieujęte gdzie indziej.

Dochody pierwotne

Wynagrodzenia pracowników, dochody z inwestycji i podatki związane z produkcją i importem oraz subsydia do produktów i produkcji.

Dochody wtórne

Transfery bieżące (dystrybucja dochodów) pieniężne lub rzeczowe między gospodarkami (rezydentami a nierezydentami), np. podatek dochodowy, składki na ubezpieczenia społeczne i świadczenia społeczne, przekazy pieniężne ludności itp.

Rachunek kapitałowy

  

Nabywanie i sprzedaż nieprodukowanych aktywów niefinansowych i transfery kapitałowe między rezydentami a resztą świata (nierezydentami).

Rachunek finansowy

Inwestycje bezpośrednie

Inwestycje dokonane przez inwestora bezpośredniego w sposób bezpośredni lub pośredni (poprzez spółki zależne lub stowarzyszone) w celu pozyskania trwałego udziału (odpowiadającego co najmniej 10% akcji zwykłych lub głosów) w podmiocie gospodarczym (podmiot bezpośredniego inwestowania). Do inwestycji bezpośrednich zaliczają się udziały kapitałowe i instrumenty dłużne. Celem tego typu inwestycji jest nawiązanie długofalowej relacji między inwestorem bezpośrednim a podmiotem bezpośredniego inwestowania. Inwestorem bezpośrednim może być osoba fizyczna lub prawna.

Inwestycje portfelowe

Inwestycje w papiery wartościowe (akcje notowane i nienotowane, udziały lub jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych oraz dłużne papiery wartościowe), które nie mają charakteru inwestycji bezpośredniej. Innymi słowy, inwestycje portfelowe nie mają na celu uzyskania bezpośredniego wpływu na zarządzanie przedsiębiorstwem.

Pochodne instrumenty finansowe

Instrumenty finansowe powiązane z określonym instrumentem finansowym, wskaźnikiem lub towarem, poprzez które można osobno obracać konkretnymi ryzykami finansowymi na rynkach finansowych.

Pozostałe inwestycje

Inwestycje finansowe nieujęte w inwestycjach bezpośrednich i portfelowych, pochodnych instrumentach finansowych lub aktywach rezerwowych. Obejmują głównie inwestycje w kredyty i pożyczki oraz depozyty.

Aktywa rezerwowe

Aktywa zagraniczne w walutach obcych będące w dyspozycji władz monetarnych.

Transakcje kredytowe (eksport) i debetowe (import) są zapisywane na rachunku bieżącym lub kapitałowym ze znakiem dodatnim (+); transakcje netto oblicza się, odejmując debet (import) od kredytu (eksport).

Wzrost aktywów i pasywów zapisuje się na rachunku finansowym ze znakiem dodatnim (+), zaś spadek ze znakiem ujemnym (-). Składniki netto wylicza się, odejmując pasywa od aktywów.

Bilans płatniczy strefy euro i jej państw członkowskich opiera się na tych samych definicjach, stąd metoda i wzory obliczeniowe we wszystkich 19 krajach strefy euro są wysoce porównywalne. Bilans płatniczy jest sporządzany zgodnie z wytycznymi MFW przedstawionymi w podręczniku bilansu płatniczego (wydanie szóste).

Wcześniejsze komentarze